ให้จิตเป็นผู้ดูวิญานขันธ์ ไม่ใช่ไปยึดวิญญานขันธ์ว่าเป็นจิต

ใครจะมามั่วอีกมั๊ย ว่า จิตกับเวทนาหรือ วิญญานขันธ์นั้นเป็นอันเดียวกัน

อุทยัพพยญาน เป็นการเห็นการเกิดดับพร้อมกันของรูปนาม ซึ่งจิตจะต้องมีกำลัจึงจะเห็นได้  จิตที่มีกำลังเป็นตัวรู้ เป็นจิตที่กว้างคลุมอาการของรูปนาม (อภิภายตน)เป็นจิตที่เป็นอรูปฌานแผ่ออกจากภายใน กว้างกว

อารมณ์ทางขันธ์5 คือวิญญานในขันธ์5 มีจิตเป็นผู้รู้ เมื่อจิตรู้ไม่ไปตามอารมณ์ทางอายตน6 จากขันธ์5 ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ คือจิตแยกจาก วิญญานขันธ์ เป็นจิตเห็นอนัตตาในวิญญานขันธ์โดยอัตโนมัติ    อ

ธาตุรู้มีลักษณะเป็นสมาธิ เข้าถึงได้ด้วย 1.การรู้พร้อมทั้งกายใจ รู้สึกตัวพร้อม   2.เพราะมีสมาธิ (ฌาน) ทำให้จิตมีลักษณะรู้คลุมขันธ์5 อันเป็นตัวทุกข์  จิตจึงมีลักษณะเป็นอภิภายตน 

สติ สมาธิจะทำให้ ขันธ์5 แยกกระจายออกเป็นส่วนๆ เมื่อมีสมาธิจะได้ “จิตตั้งมั่นภายใน” ดังนั้นขณะสติปัฐฐาน จะมีแต่จิตกับรูป จิตกับเวทนา จิตกับสังขาร จิตกับวิญญาน จับคู่กัน เป็นจิตที่รู้ความเ

จิตกับวิญญานเป็นคนละอย่างกัน การภาวนาต้องอาศัยการเกิดของวิญญาน วิญญานเป็นแต่ละขณะที่สต้ปัฐฐาน แต่จิตเดิมนี้เป็นอันเป็นสิ่งจำเพาะกับบุคคลนั้นจะปรากฎเมื่อสติปัฐฐานชัดเจนแล้ว การจะเห็นจิตสภาสะเดิมได้ ต้

คนไม่ศึกษาพระพุทธศาสนา ส่วนมากหลงยึด รูป (กาย) เป็นเรา นักท่องตำรา ยึดเอาจิตเป็นวิญญาณขันธ์ยึดจิตเป็นขันธ์ 5 ผู้ปฏิบัติจนเห็นธรรม จิตแยกออกจากขันธ์ 5 แต่เป็นอมตธาตุหรือธรรมธาตุรวมกับความว่างบริสุทธิ

โลภ โกรธ หลง ชอบใจ เสียใจ ดีใจ คิดนึก เป็นจิตสังขาร เป็น อายาตนภายใน มโนวิญญาน เป็นผัสสะ ได้ยิน เห็นภาพ เป็น อายาตนภายนอก เป็นผัสสะ ทั้งอายาตนภายนอก ภายใน ต่างเป็นประตูผัสสะ กระทบอะไร ก็กระทบจิต จิ